Παρακάτω σας παρουσιάζουμε επιλεγμένα σημεία της ομιλίας του προέδρου της Ε.Ε.Ε.Π., κ.Αντώνη Στεργιώτη κατά την ομιλία του σχετικά με τη «θέση του Ρυθμιστή στην αγορά του Διαδικτυακού Παιγνίου», και απαντήσεις σε ερωτήσεις που δέχτηκε στην ημερίδα Gambling Compliance Regulatory Briefing, που διεξήχθη στις 19 Απριλίου 2016, στο ξενοδοχείο Athens Ledra, με θέμα Online gambling in Greece.
-Τι θα γίνει στον χώρο του διαδικτυακού στοιχηματισμού στην Ελλάδα:
Η ημερίδα σας συνέπεσε στον κατάλληλο χρόνο, πάνω που έχει ξεκινήσει η «μητέρα των μαχών», και αναφέρομαι στο τελικό στάδιο λήψης αποφάσεων που αφορά το άνοιγμα της διαδικτυακής αγοράς. Από την πληθώρα δημοσιευμάτων, αντιλαμβάνομαι ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη στοιχίζονται ενόψει των σημαντικών αποφάσεων που πρόκειται να ληφθούν για την ελληνική αγορά. Και ήδη, έχουν αρχίσει να παίρνουν θέσεις μάχης, ορισμένες φορές μάλιστα, θα τολμούσα να πω, με όρους παρακρατικούς και απόλυτα κανιβαλιστικούς. Αλλά η ΕΕΕΠ δεν επηρεάζεται και δεν καταλαβαίνει από πιέσεις. Και η κυβέρνηση, το ίδιο.
-Για το «μεταβατικό» στάδιο στον διαδικτυακό στοιχηματισμό:
Στη χώρα μας έχουμε ένα υβρίδιο, έτσι ονομάζω το λεγόμενο μεταβατικό καθεστώς. Η περίφημη παράγραφος 12, του άρθρου 50, του νόμου 4002/11. Ο νόμος αυτός, όπως έχω επανειλημμένως πει, είναι ένας πολύ κακός νόμος. Ιδίως το άρθρο που προβλέπει τα παραπάνω, είναι απαράδεκτο. Με βάσει αυτό το νόμο, στην Ελλάδα θα έπρεπε να δραστηριοποιούνται κάποιες εταιρείες, οι οποίες θα έπρεπε να έχουν άδεια από κράτος – μέλος της ΕΕ, ή του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου, υπεύθυνη για τη χορήγηση ΑΦΜ σε αυτές τις επιχειρήσεις ήταν τότε η ΔΟΥ Μεγάλων Επιχειρήσεων, στην δε Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), σύμφωνα με το νόμο, έπεφτε μόνο ο ρόλος να τους ελέγχει στην εμπορική τους επικοινωνία, καθώς και σε μέτρα καταπολέμησης της νομιμοποίησης χρήματος από εγκληματικές δραστηρίοτητες. Αυτές είναι δυο μοναδικές αρμοδιότητες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕΕΠ.
-Για τα έσοδα των εταιρειών διαδικτυακού στοιχηματισμού:
Δεν ξέρουμε το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς και δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε κανένα νούμερο. Για να καταλάβετε πόσο απαράδεκτη είναι η κατάσταση. Η Gambling Comliance παρουσίασε τις δικές της εκτιμήσεις. Παρουσίασε και τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, οι οποίες διαφέρουν. Εγώ θα δώσω εκ μέρους της ΕΕΕΠ, τελείως διαφορετικά νούμερα, τα οποία δεν είναι δικά μας, αλλά κατά δήλωση των εταιρειών του διαδικτύου που δραστηριοποιούνται βάσει του μεταβατικού καθεστώτος. Στείλαμε επιστολές και στις 24 εταιρείες, και απάντησαν οι 21. Κατά δήλωση των 21, ο συνολικός τζίρος τους το 2015, ανήλθε στο 1, 9 δις. ευρώ (1,887 εκ.). Τα ακαθάριστα έσοδα από παίγνια ανήλθαν –και θα σας δώσω το χαμηλότερο ποσό- σε μόλις 116.200.325 ευρώ. Και από αυτό το ποσόν, τα έσοδα του ελληνικού Δημοσίου σε μόλις 35 εκατομμύρια ευρώ. Αναφέρομαι στο δικαίωμα του Δημοσίου για το 30%. Όπως βλέπετε, τρεις εκτιμήσεις, τρία διαφορετικά νούμερα. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, αν δεν έχεις αδειοδότηση, δεν μπορείς να κάνεις κανέναν ουσιαστικό έλεγχο.
Με βάση αυτά τα νούμερα, ενώ η Ελλάδα με βάση την κατά κεφαλή δαπάνη, βρίσκεται πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο όσον αφορά τα τυχερά παίγνια, ειδικά στο online είναι πολύ πιο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και αναφέρομαι στα στοιχεία της Eurostat για τις 28 χώρες – μέλη της ΕΕ. Θα μπορούσε λοιπόν, να ισχυριστεί κάποιος ότι αυτό οφείλεται σε εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Το πρόβλημα αυτό θα λυθεί με έναν τρόπο. Μόνο εάν έχουμε αδειοδοτήσεις. Αν δεν έχουμε αδειοδοτήσεις, όλα τα υπόλοιπα είναι ημίμετρα. Δεν θα μπορέσουμε να έχουμε κανέναν ουσιαστικό έλεγχο και θα συνεχίσουμε να έχουμε έντονα παραβατικές συμπεριφορές. Και εδώ θα πρέπει να σταθώ. Κάθε φορά από δημόσιο βήμα, αναφέρω ότι κάθε τόσο η ΕΕΕΠ ενημερώνεται από τις αρχές ασφαλείας, την ΕΛΑΣ, ότι μεταξύ των 24 επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο, κάποιες δουλεύουν με πολύ μαύρο τρόπο. Μάλιστα, μόνο online στοιχηματισμό δεν κάνουν. Κάνουν επίγειο στοιχηματισμό, ο οποίος απαγορεύεται. Μέσω συνεργασιών με Internet cafe, μέσω αποκλειστικών συνεργασιών, μέσω κωδικών, κ.λ.π., μοιράζονται προμήθειες, μαύρες προμήθειες, μαύρα χρήματα, κ.ο.κ. Χωρίς αδειοδότηση, λοιπόν, δεν μπορεί να υπάρξει κανείς ουσιαστικός έλεγχος. Και είμαι απόλυτα σίγουρος γι’ αυτό που σας λέγω.
Αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε μέσω servers και πολλών άλλων τρόπων που υπάρχουν, τον στοιχηματισμό, όλα τα άνθη του κακού θα ανθίζουν. Η θέση της ΕΕΕΠ είναι αυτονόητη. Για να έχει εποπτεία και έλεγχο, ζητάει από την ελληνική κυβέρνηση τις αδειοδοτήσεις. Το πώς θα γίνει η αδειοδότηση, είναι ευθύνη και προνομία της κυβέρνησης. Ο 4002 προβλέπει διαγωνιστική διαδικασία. Υπάρχουν κι άλλες απόψεις. Τη δική μου άποψη την έχω εκφράσει σε διάφορα φόρα. Είναι η απευθείας αδειοδότηση των επιχειρήσεων με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, χωρίς έναν κλειστό αριθμό.
Άμεσα, εκείνο που μπορούμε να κάνουμε, και εκτιμώ ότι πάρα πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μια νομοθετική ρύθμιση, που θα επιτρέπει για πρώτη φορά στην ΕΕΕΠ να ελέγχει την τήρηση των προϋποθέσεων υπαγωγής των εταιρειών του μεταβατικού καθεστώτος στα προβλεπόμενα από τον 4002 του 2011. Αυτό, αν και είναι ημίμετρο, θα μας επιτρέψει να ξεκαθαρίσουμε τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί με το μεταβατικό καθεστώς στην ελληνική αγορά. Και είμαι απόλυτος σε αυτό. Σίγουρα δεν λύνει το θέμα, αλλά είναι ένα ουσιαστικό βήμα.
-Για την φορολογική επιβάρυνση των τυχερών παιγνίων:
Στην κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας, εξαιτίας των μνημονίων, με την αναγκαστική φορολογική επιβάρυνση πολλών στρωμάτων της κοινωνίας, δεν νομίζω, προσωπικά, ότι ο χώρος των παιγνίων θα έπρεπε να μείνει εκτός φορολογικής επιβάρυνσης.
-Για το μονοπώλιο στο διαδίκτυο:
Ο νόμος λέει ότι το μονοπώλιο ανήκει στο Δημόσιο και ότι το Δημόσιο θα δώσει άδειες μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία. Συμφωνεί κανείς ή διαφωνεί, πάντως προβλέπεται μια διαδικασία αδειοδότησης σε αυτό το νόμο. Τι έγινε στη συνέχεια; Παραχωρήθηκαν μονοπωλιακά δικαιώματα στο διαδίκτυο, τα οποία δεν υπήρχαν στο νόμο, και προφανώς έγιναν καθ' υπέρβαση του νόμου οι σχετικές συμφωνίες. Μιλάμε δηλαδή για παραχώρηση μονοπωλιακών δικαιωμάτων, τα οποία προκάλεσαν την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και οι οποίες δεν καλύπτονται από κανένα νομικό πλαίσιο. Αυτό πρέπει να είναι σαφές, σαφέστατο.
Ακολούθως άρχισε η αλληλογραφία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να της παρουσιάσει το σχέδιο νόμου, το οποίο επεξεργαζόταν σχετικά με το διαδίκτυο. Ετσι, υποβλήθηκε το 2013 ένα πλήρες σχέδιο νόμου που τροποποιούσε βασικά κομμάτια του νόμου 4002. Αυτά που σας λέω δεν βγήκαν ποτέ προς τα έξω, διότι δεν παρουσιάστηκαν στη Βουλή των Ελλήνων γιατί μπλοκαρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τι έλεγαν όλα αυτά; Οτι η αδειοδότηση θα γίνει από την ΕΕΕΠ. Θα είναι ελεύθερη η αδειοδότηση. Δηλαδή, όσοι πληρούν ορισμένα κριτήρια, η ΕΕΕΠ, με βάση αυτά τα κριτήρια τα οποία θα ορίσει αυτή, θα αδειοδοτήσει αυτές τις επιχειρήσεις. Και ενώ μέχρι εδώ όλα καλά -και αυτό ακριβώς προτείνω κι εγώ- ακολούθως ερχόμαστε στην ουσία: Οι άδειες αυτές θα αφορούσαν αποκλειστικά live casino games και live poker. Διότι για όλα τα άλλα παίγνια, υπάρχουν μονοπωλιακά δικαιώματα της ΟΠΑΠ ΑΕ στο διαδίκτυο. Αυτό παρουσιάστηκε το 2013. Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν “μην τολμήσετε”. Και δεν τόλμησαν. Αυτά τα σχέδια πάγωσαν. Βεβαίως, υπήρχε συνεχής πίεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να το αποδεχτεί.
Εκεί έμπαινε στη μέση και η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία είχε ξεκινήσει διαδικασία διερεύνηση της νομιμότητας του ελληνικού μονοπωλίου, κ.λ.π.. Και προσπαθούσαν να δουν εάν στην αποτίμηση της αξίας των αποκλειστικών δικαιωμάτων της ΟΠΑΠ για την περίοδο 2000-2020 -σε αυτή την αποτίμηση που είχε κάνει η Delloitte- είχε αποτιμηθεί το διαδίκτυο. Ουδέποτε απαντήθηκε αυτή η ερώτηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Προσωπικά σας λέω, ως έχων αναγνώσει τη σχετική αποτίμηση, σε μια μελέτη άνω των χιλίων σελίδων δεν υπάρχει καν η λέξη διαδίκτυο. To window dressing δεν πέρασε. Και δεν πέρασε, λόγω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Να είμαστε σαφείς.
-Για την ανάγκη μέτρων, προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο στο διαδίκτυο:
Μέχρι να γίνουν οι αδειοδοτήσεις, οι θέσεις της ΕΕΕΠ, του θεσμικού συμβούλου του κράτους, ρυθμιστή και επόπτη, είναι οι εξής: Και είναι αυτονόητο για οποιονδήποτε ρυθμιστή σε οποιαδήποτε χώρα. Αυτό θα μπορούσε να σας το πει κάθε συνάδελφός μου από κάθε χώρα της ΕΕ ή οποιαδήποτε άλλη πολιτισμένη χώρα εκτός ΕΕ. Ποιο είναι το ζητούμενο για τον ρυθμιστή; Ο ρυθμιστής έχει μια αποστολή, η οποία είναι μια δύσκολη ισορροπία. Πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα σε θέματα κοινωνικής προστασίας (προστασία ανηλίκων, προστασία ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, προστασία του πληθυσμού από τον κίνδυνο του εθισμού από τα τυχερά παίγνια - και το διαδίκτυο, ξέρετε πολύ καλά, σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, θεωρείται από τα επικίνδυνα πεδία των τυχερών παιγνίων) από τη μια μεριά, και από την άλλη δεν πρέπει να “σκοτώσει” την αγορά. Αυτή είναι δύσκολη ισορροπία. Πρέπει να διασφαλίσει τα νόμιμα κανάλια διανομής αυτών των υπηρεσιών, να μην κάνει απωθητικό μέσω των παρεμβάσεών του -να μην είναι τόσο σκληρές οι παρεμβάσεις που το τελικό “προϊόν” να είναι απωθητικό προς τους “καταναλωτές”- και βέβαια να διασφαλίζει τα έσοδα του Δημοσίου. Αυτή είναι η δύσκολη ισορροπία για τον ρυθμιστή.
Η κατάσταση που έχει αφεθεί όλα αυτά τα χρόνια να δημιουργηθεί, ποια είναι; Εχουμε ένα μεταβατικό καθεστώς που πλέον μπάζει από παντού. Εχω χρησιμοποιήσει και βαρύτερους χαρακτηρισμούς: Εξελίσσεται σε καρκίνο. Πρόκειται για ένα υβρίδιο. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο, και δεν βρίσκω το λόγο γιατί πρέπει να υπάρχει στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει δυνατότητα ελέγχου και εποπτείας, όχι μόνον των εσόδων για το Δημόσιο, αλλά ούτε καν του fair play, ούτε βασικών παραμέτρων. Χαρακτηριστικά, βλέπουμε στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά, να παίζουν σε άλλους ιστότοπους, οι οποίοι ανήκουν σε άλλες εταιρείες που δεν είναι καν αδειοδοτημένες ή των οποίων οι άδειες έχουν λήξει, ή υπάρχουν και μεταξύ των 24 εταιρειών ορισμένες που οι άδειές τους έχουν λήξει ή δεν τηρούσαν τις προϋποθέσεις υπαγωγής τους στις μεταβατικές διατάξεις, δηλαδή ανήκαν σε δικαιοδοσίες χωρών εκτός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Δεν δραματοποιώ την κατάσταση, αλλά είναι ενδεικτικό ότι έχουμε σχεδόν καθημερινά επικοινωνία με τις αστυνομικές αρχές για περιπτώσεις εταιρειών του διαδικτύου. Εκτός των άλλων, πίσω από τις 24 εταιρείες, υπάρχουν άλλες 44 που κρύβονται και παίζουν με δεκάδες ιστοτόπους αυτές οι τελευταίες.
Είμαι σίγουρος ότι αυτή η κατάσταση δημιουργεί τον κίνδυνο, όλες οι εταιρείες –και οι 24 που δραστηριοποιούνται με βάση το μεταβατικό καθεστώς- να χαρακτηριστούν “γκρίζες”. Δεν είναι έτσι. Δεν πρέπει, μαζί με τα ξερά να καούν και τα χλωρά. Το τοπίο πρέπει να ξεκαθαρίσει. Δεν δαιμονοποιώ το διαδίκτυο, δεν δαιμονοποιώ συλλήβδην το μεταβατικό καθεστώς, αν και το βρίσκω απαράδεκτο να έχουμε μεταβατικό καθεστώς έξι ετών -καταντήσαμε σαν τις τηλεοπτικές άδειες- αλλά, συν τοις άλλοις, αυτή η κατάσταση δημιουργεί εντονότατες υπόνοιες για μεγάλη φοροδιαφυγή.
Υπάρχουν, λοιπόν, εταιρείες που δεν παρουσιάζουν μια τέτοια παραβατικότητα, υπάρχουν όμως και άλλες για τις οποίες υπάρχουν έντονες υπόνοιες στον ρυθμιστή ότι τα πράγματα δεν βαίνουν καλώς. Ο λόγος που, από τον Ιούνιο του 2015, που ανέλαβε η παρούσα διοίκηση της ΕΕΕΠ, δεν έχουμε δράσει, οφείλεται στο ότι το θεσμικό καθεστώς δεν μας επιτρέπει. Θα ήμουν ο τελευταίος στον κόσμο που θα έπαιρνα μέτρα κατά κάποιας εταιρείας, παρόλες τις αποδείξεις που θα είχα γι' αυτό και τη σιγουριά για τη νομιμότητα της πράξης μου, για να δω μετά τα μέτρα αυτά να ανατρέπονται αμέσως από το οποιοδήποτε δικαστήριο, λόγω μη νομοθετικής εξουσιοδότησης.
Απευθυνθήκαμε στο υπουργείο Οικονομικών, με το οποίο έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία και κατανοεί απόλυτα αυτά τα πράγματα, και πιστεύω ότι πολύ γρήγορα η ΕΕΕΠ θα έχει τη νομική εξουσιοδότηση να διερευνήσει το υπάρχον πεδίο, το υπάρχον status quo, ως προς την τήρηση των νομικών προϋποθέσεων της υπαγωγής των επιχειρήσεων του διαδικτύου στο μεταβατικό καθεστώς, και ως προς τη διατήρηση αυτών των προϋποθέσεων.
