Τα χρόνια πέρασαν από την ημέρα που η ΑΕΚ ταξίδεψε στο Βελιγράδι για να δώσει έναν ιστορικό αγώνα με την Παρτιζάν, σε ένδειξη συμπαράστασης στο σέρβικο λαό για τους βομβαρδισμούς από το ΝΑΤΟ. Οι παίκτες των δύο ομάδων φορούσαν φανέλες με ζωγραφισμένους στόχους σε ένα ματς που οι φίλαθλοι έγιναν ένα και έκλεψαν την παράσταση με την συμπεριφορά τους. Το Sportime γυρίζει το χρόνο πίσω και θυμάται…
Ισόπαλος ο αγώνας
Στο όλο ταξίδι υπήρχε και το αγωνιστικό μέρος… Εκεί νικητής δεν αναδείχθηκε, καθώς η διακοπή του παιχνιδιού βρήκε τις δύο ομάδες ισόπαλες 1-1. Το σκορ είχε διαμορφωθεί από το πρώτο ημίχρονο με τα γκολ των Κίτσμαν (13’) και Ζουμπούλη (27’). Στην επανάληψη πραγματοποιήθηκε η πιο ευχάριστη διακοπή σε ποδοσφαιρικό αγώνα. Οι οπαδοί της Παρτιζάν εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και ενώθηκαν με αυτούς της ΑΕΚ, δημιουργώντας εορταστική ατμόσφαιρα. Για την ιστορία, η Παρτιζάν του μετέπειτα προπονητή της ΑΕΚ Λιούμπισα Τουμπάκοβιτς αγωνίστηκε με τους Νταμιάνοβιτς, Κράσοβιτς, Σάβιτς, Σανόγεβιτς, Στογιάνοβιτς, Βούκοβιτς, Ιλιτς, Ιβιτς, Μπιέκοβιτς, Τόμιτς, Κίτσμαν και η Ενωση με τους Ατματσίδη (29’ Μιχαηλίδη - 40’ Κουρκούνα), Κοπιτσή (40’ Κωστένογλου), Μπαμπούνσκι, Μιλοβάνοβιτς (42’ Καψή), Τσέκολι (45’ Ζήκο), Κατσαβό, Σαβέβσκι (32’ Κασάπη), Μαλαδένη, Καλιτζάκη, Ζουμπούλη, Νικολαΐδη. Τα λεπτά και τα γκολ όμως στο εν λόγω παιχνίδι δεν είχαν καθόλου σημασία.
«Απέχθεια στον πόλεμο»
Από το ξεκίνημά του το εγχείρημα του ταξιδιού στο βομβαρδισμένο Βελιγράδι ήταν extreme. Ο,τι πρέπει δηλαδή για έναν άνθρωπο όπως ο Δημήτρης Μελισσανίδης, ο οποίος άλλωστε ήταν ο εμπνευστής της ιδέας. Στις 3 Απριλίου ο «τίγρης» μαζί με τον Πέτρο Στάθη, τον Κώστα Γενεράκη, αλλά και τον Ντέμη Νικολαΐδη δίνουν συνέντευξη Τύπου στην οποία γνωστοποιούν τις λεπτομέρειες του εγχειρήματος. Η ατάκα του Μελισσανίδη «από την αρχή είχε πει πως η συμμετοχή είναι εθελοντική. Δεν υπάρχει εγγύηση στον πόλεμο», είχε πει χαρακτηριστικά όσο σκληρό και αν ακούγεται. Αποτελούσε όμως την πραγματικότητα, καθώς μπορεί να υπήρχαν οι διαβεβαιώσεις πως οι δορυφόροι θα προστάτευαν το κομβόι των πούλμαν, όμως ουδείς είχε εμπιστοσύνη στους Αμερικανούς.
Ειρήνη, κουράγιο και ελπίδα
Αυτός όμως που έκλεψε την παράσταση με τις δηλώσεις του ήταν ο Ντέμης Νικολαΐδης. «Οι Ελληνες και οι Σέρβοι είναι οι μοναδικοί λαοί στα Βαλκάνια που πολέμησαν τους ναζί. Το μήνυμα είναι το εξής: Ειρήνη, κουράγιο και ελπίδα σε όσους ταλαιπωρούνται. Θέλω να καταδείξω την απέχθεια των Ελλήνων στον πόλεμο», είχε δηλώσει αποτυπώνοντας με τον καλύτερο τρόπο το πώς έβλεπε όχι μόνο ο ίδιος, αλλά και οι συμπαίκτες του το όλο εγχείρημα… Το θάρρος που έδειξαν οι παίκτες της ΑΕΚ που δέχθηκαν την πρόσκληση-πρόκληση, το έδειξαν και άλλοι. Δημοσιογράφοι, άνθρωποι του πολιτικού χώρου (όπως ο Κατσιφάρας), αλλά και απλοί φίλοι της Ενωσης δέχθηκαν να ταξιδέψουν στην εμπόλεμη ζώνη. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν προσπάθειες ακύρωσης της όλης προσπάθειας. Η Enic δέχτηκε πιέσεις από το υπουργείο Αθλητισμού της Αγγλίας, προκειμένου να μη διεξαχθεί ο αγώνας, όμως απάντησε πως συμφέρον της είναι να πραγματοποιηθεί κανονικά η συνάντηση, όπως και έγινε. Στο αεροδρόμιο το παρών έδωσαν ουκ ολίγοι συμπαραστάτες της προσπάθειας της ΑΕΚ, έστω και ψυχολογικά.
Ο ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ… ΤΙΓΡΗΣ "Δεν περιγράφονται..."
Εμπνευστής του αγώνα ειρήνης μεταξύ της ΑΕΚ και της Παρτιζάν δεν ήταν άλλος από το τότε αφεντικό της ομάδας, Δημήτρη Μελισσανίδη. Ο «τίγρης», μετά τη διεξαγωγή του αγώνα και φανερά συγκινημένος από τις στιγμές που είχε βιώσει, έλεγε: «Είμαι συγκινημένος. Αυτά που ζω είναι δύσκολο να περιγραφούν με ακρίβεια. Ολη η Γιουγκοσλαβία άνοιξε την αγκαλιά της και μας υποδέχθηκε με τη φράση ‘‘Είσαστε αδέλφια μας’’. Εκλαιγαν στους δρόμους ανεμίζοντας ελληνικές σημαίες. Μου έκαναν εντύπωση τα παιδιά. Βγήκαν από τα καταφύγια και ήρθαν στο γήπεδο. Μας ζητούσαν σημαίες της ΑΕΚ, μας έσφιγγαν τα χέρια, έκλαιγαν, μας έλεγαν ότι έγιναν οπαδοί της ΑΕΚ», είπε αρχικά και συνέχισε: «Σίγουρα η ΑΕΚ έδωσε την ψυχή της, ένωσε τους χτύπους της καρδιάς της με τους δοκιμαζόμενους φίλους μας Γιουγκοσλάβους. Ηταν ό,τι καλύτερο μπορούσαμε να κάνουμε».
ΧΑΡΑΓΜΕΝΟ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΓΛΕΖΟΥ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ
Ο Μανώλης Γλέζος είναι ο άνθρωπος που τη νύχτα της 30ής Μαΐου του 1941, κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής, κατέβασε από την Ακρόπολη τη σβάστικα και ύψωσε την ελληνική σημαία. Γνωστός αντιστασιακός, συμμετέχει σε κάθε προσπάθεια εναντίον των πολέμων κι αυτός ήταν ο λόγος που τον οδήγησε στο Βελιγράδι μαζί με την αποστολή της ΑΕΚ. Οπως λέει, μάλιστα, ο ίδιος: «Υστερα από αυτό το ταξίδι, ενώ μέχρι τότε δεν ήμουν φίλαθλος κάποιας ομάδας, έχω γίνει πλέον φανατικός οπαδός της ΑΕΚ»! Οι αναμνήσεις του, βέβαια, από το οδοιπορικό στη Σερβία αμέτρητες: «Η φρίκη που συναντήσαμε από τα ουγγρικά σύνορα μέχρι το Βελιγράδι, αλλά και το πείσμα του σερβικού λαού να αντισταθεί θα μείνουν για πάντα ανεξίτηλα χαραγμένα στη μνήμη μου». Οσο για τη σημασία του ταξιδιού εκείνου, σύμφωνα με τα λεγόμενά του: «Δεν ανεβάζει απλώς το επίπεδο της ομάδας, αλλά χαρακτηρίζει και την όλη στάση του ελληνικού λαού, η οποία εκφράστηκε εκείνες τις ώρες. Ηταν ένα ταξίδι συμπαράστασης προς το σερβικό λαό. Θεώρησα υποχρέωσή μου να συμμετάσχω σε αυτό όχι μόνο εκτιμώντας την αντιπολεμική και πατριωτική ενέργεια της ΑΕΚ, αλλά για να εκφράσω και τα αισθήματα του ελληνικού λαού προς τους Σέρβους για την άδικη επίθεση εναντίον τους».
ΥΠΟΔΟΧΗ ΗΡΩΩΝ
Κόντευε μεσημέρι στο Βελιγράδι όταν έφτανε η αποστολή της ΑΕΚ. Αρκετός κόσμος ήταν έξω εκείνη την ώρα και μόλις αντίκρισε τα πούλμαν με την ομάδα της Ενωσης, αλλά και τους συνοδούς, ξέσπασε σε συνθήματα. Περίπου 50 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Ουγγαρία, έγινε η πρώτη υποδοχή της ελληνικής αποστολής από τις τοπικές σερβικές αρχές. Και οι Γιουγκοσλάβοι υποδέχθηκαν τους Ελληνες με τον παραδοσιακό τρόπο, προσφέροντας ψωμί και αλάτι, όπως δηλαδή θέλουν τα σερβικά έθιμα όταν υπάρχει υποδοχή φίλων. Ενάμισι χιλιόμετρο έξω από το Νόβισαντ, αρκετός κόσμος περίμενε τα πούλμαν. Κρατούσαν ελληνικές σημαίες και πανό που έγραφαν «Σταματήστε τον πόλεμο» και «Ο γιος μου ρωτάει γιατί». Οσο για το τι έγινε έξω από το γήπεδο. Απλώς δεν περιγράφεται…
Χάρης Κοπιτσής: Ζήσαμε τον πόλεμο
Είναι αλήθεια ότι όταν οι τότε παίκτες της ΑΕΚ άκουσαν γι’ αυτό το ταξίδι, ξαφνιάστηκαν. Μάλιστα, δεν έλειψαν και αυτοί που προβληματίστηκαν, μη γνωρίζοντας τι θα συναντήσουν στο Βελιγράδι. «Εχω ζήσει πολλά στα χρόνια που έπαιξα ποδόσφαιρο, αλλά αυτό ήταν σίγουρα κάτι το διαφορετικό. Δεν είναι εύκολο να πηγαίνεις στην καρδιά μιας περιοχής που γίνεται πόλεμος», θυμάται ο Χάρης Κοπιτσής και συμπληρώνει: «Ζήσαμε τον πόλεμο από κοντά και αντικρίσαμε καταστάσεις που μας φαίνοντας μακρινές, αλλά τελικά ήταν πολύ κοντά μας. Οταν πρωτοακούσαμε γι’ αυτό το φιλικό νιώσαμε κάπως περίεργα, καθώς όταν είσαι μακριά από τέτοια γεγονότα δεν μπορείς να ξέρεις τι να περιμένεις. Τελικά, όλοι μας αποφασίσαμε ότι θέλαμε να ζήσουμε αυτήν την εμπειρία». Βέβαια, ο Χάρης Κοπιτσής δεν θα μπορούσε να έχει ξεχάσει την κατάσταση που επικρατούσε στο Βελιγράδι, όταν η αποστολή των «κιτρινόμαυρων» έφτασε στην πρωτεύουσα της Σερβίας. «Το θέαμα που αντικρίσαμε στο Βελιγράδι ήταν αντιφατικό. Εβλεπες τον κόσμο να περπατάει με άνεση στους δρόμους και να πίνει καφέ, δίπλα σε βομβαρδισμένα κτίρια. Αν έβλεπες μόνο τους κατοίκους της πόλης, δεν θα καταλάβαινες ότι βρίσκονται σε πόλεμο. Ομως, τα χαλάσματα σε επανέφεραν στην πραγματικότητα. Τα πράγματα ήταν ακόμα χειρότερα στις υπόλοιπες περιοχές που περάσαμε, μέχρι να φτάσουμε στο Βελιγράδι. Οπου και να γυρνούσαμε το κεφάλι μας, βλέπαμε βομβαρδισμένα τοπία, τανκς και στρατιώτες», τονίζει Χάρης Κοπιτσής και συνεχίζει με μια ευχή: «Ελπίζω να μη δοθούν άλλες… ευκαιρίες για τέτοιου είδους ταξίδια».
Ηλίας Ατματσίδης: Κοιτούσαμε στον ουρανό
Τη θλιβερή εικόνα που επικρατούσε στο Βελιγράδι εκείνη την εποχή θυμάται και ο Ηλίας Ατματσίδης, ο οποίος με τα λόγια του αποτυπώνει πλήρως τα συναισθήματα των «κιτρινόμαυρων» την ώρα του αγώνα. «Η εικόνα στο Βελιγράδι ήταν θλιβερή. Παντού βλέπαμε κατεστραμμένα κτίρια. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος που βρέθηκε στο γήπεδο προσπαθούσε να τα ξεχάσει όλα. Ωστόσο, μπορώ να πω ότι σε κάποιες στιγμές του αγώνα κοιτούσαμε στον ουρανό, φοβούμενοι μη μας πέσει καμιά… βόμβα στο κεφάλι», είναι τα χαρακτηριστικά λόγια του τότε γκολκίπερ της Ενωσης, ο οποίος προσθέτει: «Οταν μας είπαν για πρώτη φορά ότι θα παίξουμε με την Παρτιζάν στο Βελιγράδι, τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα. Ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί σε μια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο. Ωστόσο, πιστεύω ότι ήταν μια ολόσωστη απόφαση της τότε διοίκησης και το συναίσθημα που έχω όταν θυμάμαι εκείνο το ταξίδι είναι μια μεγάλη ικανοποίηση. Ηταν από τις πιο ωραίες στιγμές της καριέρας μου, καθώς πήγαμε να δώσουμε έναν αγώνα για ιερό σκοπό».
Γιώργος Αγγελής: Εμπειρία ζωής
«Οπου κι αν παίζεις πάντα θα σ’ ακολουθώ», τραγουδάει η ‘‘Original’’, η οποία δεν θα μπορούσε, φυσικά, να λείπει από το ταξίδι στο Βελιγράδι. Ενα από τα μέλη της που ακολούθησαν την ΑΕΚ είναι ο Γιώργος Αγγελής. «Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες εμπειρίες της ζωής μου», τονίζει επτά χρόνια μετά και διηγείται το οδοιπορικό: «Οταν φτάσαμε στην Ουγγαρία, είχαμε καταλύσει σε ένα ξενοδοχείο δίπλα στον Δούναβη. Το βράδυ μας επισκέφθηκε ο Εστερχάζι και μαζί με τον Ντέμη ξενυχτήσαμε συζητώντας. Την επόμενη μέρα ξεκίνησε η περιπέτεια. Στο δρόμο βλέπαμε τα σημάδια πολέμου. Μαυρισμένα κτίρια, καμένα χωράφια, ανατιναγμένα σπίτια. Ο φόβος μας, όμως, μας πέρασε έξω από το Βελιγράδι. Εκεί είχαν μαζευτεί Σέρβοι πολίτες με ελληνικές σημαίες και μας έδιναν ψωμί και αλάτι, σε ένδειξη φιλίας, ενώ φώναζαν συνθήματα στα ελληνικά». Οσο για τις αναμνήσεις του από το παιχνίδι: «Συγκλονιστικές. Δεν υπάρχουν λόγια για να δώσω ακριβή εικόνα. Σέρβοι και Ελληνες μαζί στην εξέδρα να τραγουδούν και γενικότερα μια κατάσταση που σε έκανε να ξεχνάς ότι έξω από το γήπεδο γινόταν πόλεμος».
